Boekverslag Stromingsboek 1880-1940
a.
Titelbeschrijving:
Willem Elsschot, Kaas
2012, Groningen, 1e druk 1933
91 pagina’s
Willem Elsschot, Kaas
2012, Groningen, 1e druk 1933
91 pagina’s
b.
Genre:
Roman, stroming is nieuwe zakelijkheid
Roman, stroming is nieuwe zakelijkheid
c.
Samenvatting: Het
verhaal gaat over Frans Laarmans, een klerk bij de General Marine and Shipbuilding
Company in Antwerpen.
Hij krijgt van Van Schoonbeke, de welgestelde vriend van zijn broer Jan, die
huisarts is, een baan aangeboden. Laarmans laat zich verleiden om
groothandelaar in Nederlandse kaas te worden, volvette Edammer meer bepaald, mede om daarmee meer
respect te verdienen in de kringen waarin hij per ongeluk verzeild is geraakt
en waar hij zich slecht op zijn plaats voelt, omdat hij zich niet kan meten met
de welgestelde en wat snobistische leden van het gezelschap. Met hulp van zijn
broer en op aanraden van zijn vrouw slaagt hij erin tijdelijk (en onbetaald)
ziekteverlof te krijgen van zijn baan als klerk bij de scheepswerf waar hij
werkzaam is, onder het excuus dat hij zou lijden aan een zenuwziekte.
Laarmans wijdt zich met verve aan zijn taak, maar wordt zo meegesleept door zijn nieuwe werk als koopman dat hij zich aanvankelijk alleen bezighoudt met de organisatie en inrichting van zijn 'kantoor', de aankoop van een passend bureau, een schrijfmachine en een telefoon, het ontwerp van zijn briefpapier, de werving van agenten in zijn district, dat bestaat uit België en het groothertogdom Luxemburg, de naamgeving van het bedrijf (hij komt uiteindelijk uit op "Gafpa", wat staat voor 'General Antwerp Feeding Products Association') dat hij zijn eigenlijke taak uit het oog verliest. Als zijn eerste zending van 20 ton kaas arriveert van de leverancier Hornstra uit Amsterdam weet hij dan ook niet goed wat ermee aan te vangen. Inmiddels is zijn naam als koopman wel een garantie geworden voor zijn positie in de hogere kringen van zijn vriend Van Schoonbeke, waar hij nadien met meer respect wordt behandeld.
In de harde praktijk is Laarmans echter niet geschikt voor zijn werk en blijkt niet in staat om ook maar de geringste hoeveelheid kaas (een product waarvan hij zelf walgt) aan de man te brengen. Zijn aangeworven agenten blijken merendeels non-valeurs en de enorme hoeveelheid Edammers, opgeslagen in het Blauwhoedenveem, wil maar nauwelijks slinken. Zijn vrouw lijdt onder het gehele proces en ook zijn kinderen hebben het zwaar te verduren, al doen zij hun best hun vader bij te staan. Zijn collega's van de scheepswerf komen soms op bezoek om te zien hoe het met hem gaat. Dus hij moet voortdurend oppassen dat hij geen collega's tegenkomt als hij over straat loopt met zijn bollen kaas.
Uiteindelijk geeft hij zijn koopmanschap op, na slechts enkele bollen kaas verkocht te hebben. Hij keert terug naar de scheepswerf in zijn oude baan als eenvoudige klerk, waar hij met open armen ontvangen wordt door zijn oude collega's.
Laarmans vrouw, die het nogal eens zwaar te verduren kreeg tijdens het hele proces, zorgt er uiteindelijk voor dat er voorlopig geen kaas meer op tafel komt.(Wikipedia, 2013)
Laarmans wijdt zich met verve aan zijn taak, maar wordt zo meegesleept door zijn nieuwe werk als koopman dat hij zich aanvankelijk alleen bezighoudt met de organisatie en inrichting van zijn 'kantoor', de aankoop van een passend bureau, een schrijfmachine en een telefoon, het ontwerp van zijn briefpapier, de werving van agenten in zijn district, dat bestaat uit België en het groothertogdom Luxemburg, de naamgeving van het bedrijf (hij komt uiteindelijk uit op "Gafpa", wat staat voor 'General Antwerp Feeding Products Association') dat hij zijn eigenlijke taak uit het oog verliest. Als zijn eerste zending van 20 ton kaas arriveert van de leverancier Hornstra uit Amsterdam weet hij dan ook niet goed wat ermee aan te vangen. Inmiddels is zijn naam als koopman wel een garantie geworden voor zijn positie in de hogere kringen van zijn vriend Van Schoonbeke, waar hij nadien met meer respect wordt behandeld.
In de harde praktijk is Laarmans echter niet geschikt voor zijn werk en blijkt niet in staat om ook maar de geringste hoeveelheid kaas (een product waarvan hij zelf walgt) aan de man te brengen. Zijn aangeworven agenten blijken merendeels non-valeurs en de enorme hoeveelheid Edammers, opgeslagen in het Blauwhoedenveem, wil maar nauwelijks slinken. Zijn vrouw lijdt onder het gehele proces en ook zijn kinderen hebben het zwaar te verduren, al doen zij hun best hun vader bij te staan. Zijn collega's van de scheepswerf komen soms op bezoek om te zien hoe het met hem gaat. Dus hij moet voortdurend oppassen dat hij geen collega's tegenkomt als hij over straat loopt met zijn bollen kaas.
Uiteindelijk geeft hij zijn koopmanschap op, na slechts enkele bollen kaas verkocht te hebben. Hij keert terug naar de scheepswerf in zijn oude baan als eenvoudige klerk, waar hij met open armen ontvangen wordt door zijn oude collega's.
Laarmans vrouw, die het nogal eens zwaar te verduren kreeg tijdens het hele proces, zorgt er uiteindelijk voor dat er voorlopig geen kaas meer op tafel komt.
Specifieke opdracht
a.
Kenmerken van de stroming:
1. Het boek is erg kort, het telt maar 91 pagina’s
2. Elsschot heeft een sobere schrijfstijl. Niet alles wordt uitgebreid beschreven, de taal wordt meestal kort gehouden
3. Elsschot gebruikt af en toe telegramstijl in zijn boek.
1. Het boek is erg kort, het telt maar 91 pagina’s
2. Elsschot heeft een sobere schrijfstijl. Niet alles wordt uitgebreid beschreven, de taal wordt meestal kort gehouden
3. Elsschot gebruikt af en toe telegramstijl in zijn boek.
b.
Kenmerken van de
voorbeelden:
1. De sobere schrijfstijl: ‘maar het opslaan is bijzaak. Dat doe ik trouwens niet eens zelf, want ik wil die kaas niet in mijn huis. De buren zouden protesteren en daar moet je voor vemen.’ (Blz. 45)
2. Telegramstijl: ‘Derde links, tweede rechts. Ik zit weer in ’t zelfde laantje. … Hoed af. Minuut stilte.’ (blz. 90).
1. De sobere schrijfstijl: ‘maar het opslaan is bijzaak. Dat doe ik trouwens niet eens zelf, want ik wil die kaas niet in mijn huis. De buren zouden protesteren en daar moet je voor vemen.’ (Blz. 45)
2. Telegramstijl: ‘Derde links, tweede rechts. Ik zit weer in ’t zelfde laantje. … Hoed af. Minuut stilte.’ (blz. 90).
c.
Exponent binnen deze
stroming:
Ik vind dat ‘kaas’ een belangrijke rol heeft in de Nieuwe Zakelijkheid. Kaas is een van de eerste boeken die in deze stroming gepubliceerd is en staat bol met kenmerken van de stroming. Hierdoor is het boek een goed voorbeeld geweest voor andere schrijvers in die tijd.
Ik vind dat ‘kaas’ een belangrijke rol heeft in de Nieuwe Zakelijkheid. Kaas is een van de eerste boeken die in deze stroming gepubliceerd is en staat bol met kenmerken van de stroming. Hierdoor is het boek een goed voorbeeld geweest voor andere schrijvers in die tijd.
